BÁO LÁ CẢI, TRUYỀN THÔNG XÃ HỘI VÀ TRÁCH NHIỆM CỦA NHÀ BÁO

Bên cạnh những đóng góp quan trọng, nổi bật của báo chí thì trong quá trình tác nghiệp, một bộ phận báo chí như việc một số tờ báo hoạt động chưa đúng tôn chỉ mục đích, đưa tin tiêu cực nhiều, không phù hợp. Nhiều báo thậm chí còn đưa tin sai, không kiểm chứng, đưa tin ảnh hưởng đến thuần phong mỹ tục, phân tích tỉ mỉ, diễn giải quá kỹ các vụ án, gây hoang mang xã hội. Đến mức ngay cả người đứng đầu cơ quan quản lý báo chí cũng phải thừa nhận rằng, dù chưa có báo lá cải nhưng tại Việt Nam, “khuynh hướng” báo lá cải đang dần dần “bám rễ” tại một số chuyên đề và báo điện tử.

Báo lá cải giật tít bài câu view (Nguồn: Internet)

Phong cách “lá cải”, “trồng cải” theo cách nói ưa thích của giới phóng viên trẻ, đang lấn sân một cách mạnh mẽ đến đời sống báo chí, trở thành một “trào lưu” giật tít câu view, bàn chuyện hậu trường showbiz, tán chuyện riêng tư của người nổi tiếng... Không khó nhận dạng các loại “báo lá cải” (xin phép được để trong ngoặc kép vì phần lớn trong số này là các trang thông tin điện tử hoặc chuyên đề của một số tờ báo). Lướt qua trên mạng có thể thấy đầy những mương, sao, phụ nữ…Rồi những chuyên đề của một số tờ tuần báo. Mà giở ra chỉ có những loại tin: Ai vừa bỏ vợ/bỏ chồng, chuyện chăn gối (nhất là những kiểu cách lạ kỳ, chuyện tự sướng…), vụ án (đặc biệt là án hiếp dâm, lạm dụng tình dục), lộ hàng, những “chia sẻ của độc giả” bốc mùi bịa tạc về chuyện “tình cũ không rủ” hay đam mê loạn luân đọc giống truyện sex phát tán trên web đen với những mô tả bẩn thỉu đến những  tay chơi cũng phải đỏ mặt. Thử search từ “hot girl Việt” thì được đến hơn 14 triệu kết quả mà phần nhiều đến từ các trang tin mương máng này.

Câu view bằng mọi giá. Ấy là mục đích sống của các tờ “báo lá cải”. Khi Nick Vujicic đến Việt Nam bên cạnh đủ các ý kiến về các cuộc nói chuyện của anh, ngay lập tức xuất hiện cả những bài viết phỏng đoán việc "Chuyện ấy của những người như Nick". Hay vụ Cát Tường. Có báo giật tít về “nghi án” nạn nhân đi tút tát nhan sắc để giữ chồng. Có báo tìm đến tận nhà thủ phạm, phỏng vấn, chụp ảnh, đưa cả “phả hệ” tay bác sĩ nghi can lên báo với đủ thông tin về tên tuổi, hình ảnh, nơi ở... Thậm chí còn phỏng vấn, phỏng đoán. Có tờ thì bám theo việc tìm xác nạn nhân với toàn những “nhà ngoại cảm”, nhà khoa học, cập nhật 1 ngày chục lần với hàng trăm tấm ảnh… Rồi chuyện các báo “lên cơn sốt” với hiện tượng “Bà Tưng” - Nhiều báo điện tử và trang thông tin điện tử đưa tin và nhiều bình luận trái ngược nhau về hiện tượng "Bà Tưng" - một nữ sinh trẻ nổi bật trên mạng  xã hội với những clip khêu gợi - thu hút sự tham gia phản hồi của hàng ngàn bạn đọc.

Mạng xã hội “đối thủ” hay “đối tác”?

Mạng xã hội là một dịch vụ dựa trên nền tảng internet giúp người sử dụng kết nối với nhau theo các nhóm quan hệ xã hội nhất định. Mạng xã hội ra đời do nhu cầu chia sẻ lợi ích, hoạt động, sở thích của những nhóm xã hội trên cơ sở các hình thức tương tác của internet như gửi email, chat, gửi tin nhắn, chia sẻ hình ảnh, video, âm thanh, dữ liệu và những bình luận…

Từ khi du nhập vào Việt Nam, mạng xã hội đã trở thành một công cụ truyền thông “trẻ” có sức thu hút mạnh công chúng. Chức năng chia sẻ của mạng xã hội được giới trẻ khai thác thành một công cụ phục vụ cộng đồng với nhiều hoạt động từ thiện, nhiều phong trào yêu nước, nhiều hình thức học tập và trao đổi tri thức kỹ năng. Nhưng, quá trình phát triển mạng xã hội ở Việt Nam cũng khá xô bồ: thật giả, tốt xấu lẫn lộn. Bên cạnh việc ứng dụng cho những mục đích tốt, môi trường này cũng đang hàm chứa những thông tin độc hại, cực kỳ nguy hiểm.Ở góc độ báo chí, mạng xã hội mà nổi bật là mạng Facebook đã trở thành “miếng mồi” của không ít “báo lá cải”. Từ chia sẻ về dạy con của mẹ một “thần đồng” đến những status vu vơ về chuyện hủ tiếu nấu bằng chuột cống, cô bé bán bánh tráng, những người buôn thúng bán mẹt thu nhập vài chục triệu đồng, em bán trà đá đi SH… đến những câu nói úp mở của sao. Tất thảy đề trở thành “tuyến bài nóng” của các “báo lá cải”. Mạng xã  hội cũng góp phần “share” (chia sẻ) thông tin, nhất là những tin hót. Rất nhanh, những thông tin như chuột trong nồi hủ tiếu loang rộng trong cộng đồng mạng bất chấp những phản kháng yếu ớt bảo vệ những người lao động “không vũ khí”. Đến khi sự việc rõ ràng thì thông tin không còn được ai quan tâm, cũng chả ai “share” những bài bênh vực nồi hủ tiếu. Và đương nhiên, thiệt hại của “nạn nhân” - “bị cáo” trong các bài viết chỉ với mục đích câu view đó không bao giờ được làm rõ. 

Ngày nay, với sự trợ giúp của internet và các thiết bị công nghệ mới, công chúng có quá nhiều kênh để tiếp cận và tự sản xuất, xuất bản thông tin ở bất cứ đâu, bất cứ lúc nào. Tuy nhiên, “báo chí công dân” mới chỉ đạt được yêu cầu nhanh/ tức thời và sự lan tỏa rộng trên mạng xã hội nhưng chưa “có cửa” để cạnh tranh với báo chí chính thống nhất là về khía cạnh chất lượng thông tin, độ tin cậy của thông tin. Báo chí chính thống với ưu điểm của một tờ báo với cơ cấu tương đối hoàn chỉnh, đội ngũ những người làm báo đông đảo sẽ cung cấp thông tin đa dạng, đa chiều, chính xác, khách quan. Báo chí chính thống vẫn là “món ăn” tinh thần đồng thời cũng là nguyên liệu cho báo chí công dân tiếp tục xào nấu…

          Dẫu vậy, sự phát triển của mạng xã hội cũng đặt ra cho báo chí chính thống nhiều thách thức: thị trường báo chí, thói quen "đọc" báo; công chúng báo chí, thiết bị "sử dụng báo chí" đang thay đổi… Hiểu biết sức mạnh của mạng xã hội; khai thác và sử dụng mạng xã hội nhằm phát huy những ưu điểm của mạng xã hội để đưa thông tin chính xác, khách quan, phù hợp với chuẩn mực chính trị, đạo đức, truyền thống xã hội đến với công chúng là nhiệm vụ của báo chí Việt Nam trong thời gian tới. Nhiệm vụ này khá nặng nề, đòi hỏi mỗi cơ quan báo chí, mỗi nhà báo phải học hỏi, nỗ lực hơn rất nhiều để thích nghi nắm lấy cơ hội. Không e dè, xa lánh mạng xã hội cũng như không đề cao. Bởi lẽ, mạng xã hội chưa thể là “đối thủ” của báo chí chính thống!

NGUYỄN CHIẾN THẮNG

Đọc thêm

CÓ HAY KHÔNG VIỆC TIÊU CỰC TỪ ĐẶC XÁ TÙ NHÂN

Đặc xá là hoạt động thường niên của Nhà nước ta, ý nghĩa chính đó là “đánh người chạy đi không ai đánh người chạy lại”, một ý nghĩa hết sức cao cả, thể hiện tính nhân đạo của chế độ. Tuy nhiên Việt Tân đang lợi dụng hoạt động này, vu khống cho rằng đây là một hoạt động “kiếm chác”, gây mất uy tín của ngành công an, bóp méo đi tính chất nhân đạo của hoạt động này.

Năm nay là kỷ niệm 70 năm cách mạng tháng tám thành công và Quốc khánh mùng 2 tháng 9 nên lượng tù nhân được đặc xá sẽ lớn hơn mọi năm. Theo thông tin công khai thì năm nay sẽ có khoảng hơn 18.000 phạm nhân được đặc xá nhân dịp này. Vậy, con số này nói lên một sự đáng lo ngại là số tù nhân ở nước ta cũng khá lớn, tình hình tội phạm đang rất phức tạp. Nhưng bên cạnh đó, con số được tha bổng cũng cho chúng ta đôi chút niềm vui, đó là những con người lầm lỗi tìm lại chánh thiện cũng rất nhiều, có thể họ sa cơ lỡ bước và phải chịu những ngày tháng lao tù, nhưng họ đã tìm lại được bản chất nhân chi sơ của họ. Mặt khác, xét dưới khía cạnh của những người làm công tác trại giam, công tác giáo dục cải tạo phạm nhân cũng có đôi chút phấn khởi, đó là sự cần mẫn của những giám thị trại giam, sự kiên trì cửa những cán bộ quản giáo đã được đền đáp bằng con số cụ thể.

                        Hình ảnh xuyên tạc của Việt Tân, nguồn: Internet

Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội, thứ mà nhân loại luôn lên án và ghét bỏ, từ đó mới có chế tài luật pháp để trừng trị, răn đe những hành vi đó. Người gây ra hành vi phạm tội, họ ắt phải chịu trách nhiệm trước Nhà nước và xã hội bằng tuyên xử hình phạt của tòa án. Những người phải vào tù, họ có tội với cộng đồng nhưng không có nghĩa cộng đồng bắt buộc phải vứt bỏ họ, ngược lại cộng đồng có trách nhiệm giáo dục họ, tạo cho họ một con đường để làm lại cuộc đời, đó là tinh thần nhân đạo của Nhà nước và xã hội. Hoạt động đặc xá là hoạt động thường niên và mang tính nhân đạo cao nhưng không có nghĩa là dễ dãi, muốn sao làm vậy.

Tiếc thay Việt Tân đang cố lập lờ đi rằng “hoạt động này là dịp kiếm chác” cho cán bộ trại giam…Nhưng thiết nghĩ những thành viên của Đảng Việt Tân đang nhầm lẫn, họ không am hiểu luật pháp, cụ thể về hoạt động đặc xá năm 2015 đã có nguyên một “Hướng dẫn số 91/HD-HĐTVĐX về triển khai Quyết định số 1366/2015/QĐ-CTN ngày 10 tháng 7 năm 2015 của Chủ tịch nước về đặc xá năm 2015”. Cái này mời anh chị admin Việt Tân tự tra trên mạng, không ai thừa thời gian để giảng giải cho những kẻ lười, mà có lười mới ăn tiền Mỹ để chửi đất nước. Cán bộ trại giam không phải là người có quyền sống ngoài luật pháp, đó là nguyên tắc bình đẳng. Và theo như văn bản hướng dẫn nêu trên thì đã có khung chuẩn để một người có đủ điều kiện để hướng đặc xá hay không. Để được đặc xá đó là cả một quá trình phấn đấu rèn luyện cải tạo bản thân của phạm nhân. Vì thế, cán bộ trại giam sẽ không tự ý đưa người không chịu cải tạo vào thay cho người chịu khó hối cải cả, ắt sẽ bị kiện lên đến tận Chủ tịch nước. Đó là điều chắc chắn.

Nói vòng vo tam quốc rồi cũng chốt lại là Việt Tân muốn nhân dịp này thổi kèn đánh trống để nhắc đến anh Lê Công Định, anh đã đi tù một cơ số năm do tội tuyên truyền chống Nhà nước, thật tội nghiệp số kiếp anh. Vẫn không hiểu luật, họ đã lập lờ rằng do anh Định là tù nhân chính trị nên không được đặc xá. Vẫn chiếu theo Hướng dẫn đã nêu trên thì anh Định sẽ không thuộc nhóm phạm nhân được đặc xá dịp này, bởi theo mục 3 khoản đ thì anh Định thuộc loại “Phạm tội rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng xâm phạm an ninh quốc gia.”. Văn bản hướng dẫn giấy trắng mực đen rành rành ra đấy còn cãi vào đâu được.

Trước sau vẫn vậy, Việt Tân chỉ lợi dụng và mãi lợi dụng mọi sự kiện để chửi bới, lộng ngôn đi liền với đó là bênh vực cho đồng bọn của chúng. Tiếc thay chúng đã nhầm, hoạt động đặc xá vẫn là một hoạt động tốt đẹp, đúng đạo nghĩa và phù hợp với luật pháp, sẽ vẫn là dịp mà những phạm nhân biết hối cải chờ đợi và hy vọng, tất nhiên sẽ trừ những trường hợp chây lỳ hình phạt và coi thường pháp luật như anh Lê Công Định.

Quốc Thái

Đọc thêm

NGÀY 2 -9, KÍ ỨC, NIỀM TIN VÀ HY VỌNG

Dân tộc Việt Nam không thể nào quên ngày 2/9/1945 lịch sử, ngày mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đứng lên đọc bản tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa, nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, nhân dân ta từ thân phận nô lệ trở thành người làm chủ đất nước. Đây là ngày quốc khánh đầu tiên, niềm vui đầu tiên nhân dân được sống trong không khí của tự do, độc lập và hòa bình.

Từ đó đến nay đã 70 năm ( 2/9/1945 - 2/9/2015) trôi qua, là khoảng thời gian nhân dân Việt Nam luôn nỗ lực đấu tranh, củng cố và xây dựng đất nước, nhằm bảo vệ thành quả vẻ vang mà cha ông đã phải đổ biết bao xương máu mới dành được, trong đó Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại là người có công lớn nhất đưa ánh sáng tự do đến với dân tộc. Vì vậy lễ Quốc khánh 2/9 trong lòng mỗi người dân không chỉ mang ý nghĩa kỉ niệm mà nó còn là một kí ức hào hùng, là giá trị tinh thần không thể thay thế trong lòng mỗi người dân Việt Nam. Nó bình dị như thế nhưng lại sâu đậm và ý nghĩa biết nhường nào!

Lễ diễu binh, diễu hành tại quảng trường Ba Đình - Hà Nội (Ảnh: Internet)

Tiếp bước cha ông, thế hệ thanh niên ngày nay đã không ngừng nỗ lực phấn đấu, đóng góp một phần công sức nhỏ bé của mình để xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh. Họ là niềm tin, là hi vọng của các thế hệ đi trước. Bởi lẽ Việt Nam có trở nên tươi đẹp được hay không, dân tộc Việt Nam có sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không chính là nhờ phần lớn vào họ. Vì vậy dù là việc nhỏ hay những công việc lớn lao họ cũng không bao giờ quên bổn phận của mình. Từ hăng hái trên mặt trận tình nguyện, xông pha giúp đỡ đồng bào Quảng Ninh bị lũ lụt đến tri ân những anh hùng dân tộc vì nước vì dân. Và đương nhiên trong không khí của ngày quốc khánh hôm nay không thể thiếu được hình ảnh của thế hệ thanh niên đầy nhiệt huyết và hoài bão. Cùng nhân dân cả nước nô nức, háo hức đến quảng trường dự mít tinh hay ngồi quây quần bên gia đình theo dõi truyền hình trực tiếp lễ diễu binh mừng ngày quốc khánh. Những hình ảnh bình dị, đơn sơ như vây thôi nhưng để lại trong lòng mỗi người dân một cảm xúc thật ấm áp, nó tồn tại như một nét đẹp văn hóa, một dòng sông huyền thoại chảy xuyên suốt chiều dài lịch sử của dân tộc. Mỗi thế hệ con cháu Lạc Hồng là một mảnh gép khắc họa nên một tấm lòng yêu nước nồng nàn, đằm thắm. Thế nên đối với mỗi người dân Việt Nam lễ Quốc khánh không phải chỉ là một kì nghỉ, nó cũng không đơn thuần như là một ngày kỉ niệm mà là ngày nhân dân cả nước được sống lại cảm giác sục sôi với sự ra đời của một đất nước tự do. Một đất nước mà nhân dân luôn tin tưởng vào Đảng, vào Bác Hồ để tự viết cho mình những trang sử mới hào hùng đi vào lịch sử nhân loại.

Trong những ngày này đây khi mà ngày kỉ niệm 70 năm lễ Quốc khánh sắp đến gần, không khí rộn ràng lan tỏa khắp nơi nơi, những bông hoa như khoe sắc hồng thuận thì đâu đó vẫn có những nỗi buồn không thể giấu hết. Đó là nỗi nhớ nhung da diết khôn nguôi, nhớ hình ảnh vị lãnh tụ già nua mà vĩ đại đã ra đi trong chính ngày quốc khánh này. Nhưng nhân dân Việt Nam luôn biết biến đau thương thành hành động, biến nỗi buồn thành điểm tựa để đứng lên để xây dựng đất nước Việt Nam ngày một giàu mạnh hơn.

Tuy nhiên, đáng buồn thay, trong xã hội hôm nay vẫn đang tồn tại những kẻ hại nước hại dân luôn đặt lợi ích của bản thân lên trên lợi ích dân tộc. Những đồng đôla nhơ nhớp bẩn thỉu đã khiến cho đạo đức, lương tâm của chúng bị mờ nhòa. Bất chấp tất cả, dù bị pháp luật trừng trị hay bị xã hội lên án gay gắt thì chúng vẫn đi theo con đường lạc lối, đầy tội lỗi đó. Những cái tên đã quá quen thuộc với chúng ta như Lê Công Định, Lê Quốc Quân, Đoan Trang, Nguyễn Ngọc Như Quỳnh… có chăng đã đến lúc nên dừng lại? Vì chính bản thân chúng và vì xã hội này!

Ngày 2/9/2015, 70 năm một chặng đường lịch sử, 70 năm để cống hiến và bước đi, tuy có những khó khăn và thử thách, có những vấp ngã và cả sai lầm, nhưng không vì thế mà sai đường, lạc lối. Đảng và Nhà nước cùng nhân dân ta vẫn cùng nhau bước đi, cùng nhau cố gắng giữ gìn và phát huy đất nước Việt Nam mà Bác Hồ đã gây dựng, đó là nền tảng từ thế hệ đi trước và sự cố gắng của thế hệ mai sau. Đó chính là lễ quốc khánh 2/9, ngày lễ vinh quang, ngày của kí ức, niềm tin và hi vọng.

Quang Phúc

Đọc thêm