Sự việc máy bay chiến đấu Thổ Nhĩ Kỳ bắn rơi máy bay Su-24 của Nga đang
trở thành một vấn đề nóng, nhiều độc giả quan tâm chính trị trên thế giới cho
rằng Nga đang ở vào thời điểm khó khăn về kinh tế, phải thắt chặt ngân sách
quốc phòng, nên có thể Nga sẽ không thể sử dụng biện pháp quân sự cứng rắn đối
với Thổ Nhĩ Kỳ và NATO, thậm chí có nhiều người cho rằng Putin là “con hổ
giấy”. Tuy nhiên, trên khía cạnh lợi ích quốc gia, dân tộc đó lại là một bài
học về chính trị cho chúng ta và các quốc gia trong khu vực phải nhìn nhận và
rút kinh nghiệm.
Để hiểu rõ hơn về vấn đề này chúng ta cần phải tìm hiểu mối quan hệ chính
trị của Nga và TNK như thế nào và nó ra sao? Theo lịch sử chính trị ngoại giao
Nga thì, mối quan hệ chính trị giữa Nga và Thổ đã trải qua ba trăm năm và trong
ba trăm năm đó Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã xảy ra chiến tranh mười hai lần, việc đi
vào Biển Đen để đến với căn cứ tại đó đối với Nga đó là một nhiệm vụ quốc gia.
Nói một cách cụ thể và chính xác hơn là quan hệ địa chính trị giữa Thổ Nhĩ Kỳ
và Nga tương tự như Trung Quốc với Việt Nam, Thổ Nhĩ Kỳ là quốc gia chốt chặn
giữa Địa Trung Hải và Biển Đen, Nga sẽ không thể ra vào Biển Đen nếu Thổ Nhĩ Kỳ
không cho phép. Trong khi đối với Trung Quốc thì Việt Nam chính là cửa ngõ lưu
thông của các nước Đông Dương hướng ra biển và là trung tâm của tuyến hàng hải
lớn nhất của thế giới tại khu vực Châu Á-Thái Bình Dương.
Có thể nhận thấy rằng vấn đề Thổ Nhĩ Kỳ, Syria của Nga tương tự như vấn
đề của Trung Quốc với các nước láng giềng ở Đông Nam Á, Trung Quốc sẽ cải tạo
và xây dựng các cơ sở căn cứ trên biển Đông để gián tiếp áp sát và tạo áp lực
lên Việt Nam thay vì một cuộc chiến trực tiếp. Cần nhận ra rằng các mối quan hệ
địa chính trị giữa Syria và Nga cũng tương tự như giữa Campuchia và Trung Quốc,
Syria tương tự như Campuchia và Thổ Nhĩ Kỳ tương tự như Việt Nam, đó là lý do
tại sao Putin và các nhà lãnh đạo Trung Quốc nắm lấy điểm tựa này để đối phó
với TNK và VN. Nga không thể chạm gây chiến với Thổ Nhĩ Kỳ cũng như việc Trung
Quốc không thể gây chiến tranh trực tiếp với Việt Nam, việc Nga đánh Thổ Nhĩ Kỳ
sẽ dẫn đến việc Nga và Trung Đông sẽ mất đi một rào cản về văn hóa thế tục, Thổ
Nhĩ Kỳ là một quốc gia Hồi giáo thế tục, và nếu xung đột với họ sẽ dẫn đến sự
mất ổn định ở nước Nga. Tương tự như việc Việt Nam là lớp bảo vệ cho Trung Quốc
về ý thức hệ, khi Nga đã được Thổ Nhĩ Kỳ bảo vệ trước cuộc "đụng độ giữa
các nền văn minh".
Ảnh:
Mọi hành vi chính trị đều phải xuất phát từ lợi ích quốc gia, dân tộc (Nguồn:
Internet)
Về mặt xung đột quân sự, phải thừa nhận rằng các điều kiện kinh tế của
Nga hiện nay tương đối thấp, nếu gây chiến với Thổ Nhĩ Kỳ, nền kinh tế Nga có
thể sẽ sụp đổ, Ukraine sẽ có cơ hội để lấy lại Crimea, các quốc gia khác nhau ở
Trung Á sẽ gây chiến với Nga, Nhật Bản sẽ tìm cách lấy lại quần đảo Kuril,
Trung Quốc sẽ thay đổi thái độ với Nga. Và Trung Quốc cũng vậy, với một nền
kinh tế được đánh giá là thứ hai toàn cầu nhưng dễ bị tác động, nếu một cuộc
chiến tranh xảy ra với VN thì đồng nghĩa việc TQ phải chịu một tổn thất lớn về
mặt kinh tế, đó là chưa kể đến hậu quả khó lường từ Nhật Bản, Mĩ và các khu tự
trị gây bất ổn trong lòng nội bộ TQ. Cần nhận ra rằng, đây là những gì mà Hoa
Kỳ muốn nhìn thấy, cũng như việc Hoa Kỳ muốn Trung Quốc và Việt Nam xảy ra
chiến tranh…
Chúng ta cần phải nhớ kĩ bài học về mối quan hệ giữa xung đột quân sự và
bàn cờ chính trị. Thứ nhất, cần nhớ kỹ bài học này bởi việc có trong tay một
sức mạnh quân sự cũng không thể đi ngược lại được về nguyên tắc của chiến lược
địa chính trị, việc đi ngược lại nguyên tắc trên sẽ dễ dàng dẫn đến sự sụp đổ
chiến lược phát triển tổng thể của quốc gia, một quốc gia nhỏ bé không thể bị
chèn ép và uy hiếp. Có thể thấy trường hợp đó như Trung Quốc với Việt Nam, cứ
thấy nước nhỏ nên nước lớn nếu không suy xét kỹ sẽ dễ dẫn đến những phản ứng
thái quá. Thứ hai, các cuộc chiến tranh hiện đại thường được gây ra bởi việc có
những sự đụng độ giữa các nền văn minh ý thức hệ và lợi ích kinh tế, mà lợi ích
kinh tế thì luôn có thể được giải quyết bằng biện pháp kinh tế, nếu kéo vào các
vấn đề lãnh thổ và ý thức hệ thì vấn đề sẽ không bao giờ có thể được giải
quyết.
Thổ Nhĩ Kỳ và Nga vẫn có một số lợi ích chung cho đến nay nó vẫn có lợi
nhiều hơn hại, Nga sẽ không phá vỡ chiến lược tổng thể sau sự việc máy bay
Su-24 bị bắn rơi. Putin rất sáng suốt, ông ấy là không phải là trẻ con và không
phải là con hổ giấy, ông ấy sẽ hành động tuân theo các luật lệ chính trị hiện
đại. Và bàn cờ chính trị của TQ và VN cũng vậy, với tình hình mới, họ hiểu rằng
việc tránh một cuộc chiến là điều tất yếu phải làm và lợi ích tổng thể của quốc
gia phải đặt lên hàng đầu, âm mưu chính trị của các nước khác là rõ ràng, họ sẽ
nhấn chìm chúng ta bất cứ hồi nào nếu chúng ta đi lạc một nước trên bàn cờ
chính trị. Sự khôn ngoan và tính toán kĩ càng trên các bước đi chính trị là
điều tất yếu để đưa một quốc gia đi những bước đi vững chắc và ổn định trên
tiến trình vận động của mình.
Hiểu Minh
