Vừa qua, một hành động đáng chú ý của Trung Quốc trong những hoạt động quân sự phi pháp của họ tại biển Đông chính là việc chủ trương trang bị và diễn tập quân sự cho các ngư dân của họ để hoạt động trên biển Đông. Một hành động khiến các quốc gia đang có tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc đáng lo ngại bởi họ hiểu một điều rằng, bản thân đối phó với lực lượng quân sự Trung Quốc đã khó nay cộng thêm một đội quân dưới mác ngư dân thì việc giải quyết tranh chấp và xung đột sẽ khó khăn hơn rất nhiều lần. Vậy mục đích mà Trung Quốc huấn luyện quân sự cho ngư dân của họ nhằm mục đích gì? Tác giả xin đưa ra một số nhận định sau:

Khai thác triệt để chủ nghĩa dân tộc

Chúng ta hiểu rằng, đất nước Trung Hoa từ xưa đến nay là một quốc gia mà chủ nghĩa dân tộc của họ rất cao, nhân dân Trung Hoa từ trước đến nay luôn chứng tỏ là một cộng đồng dân tộc mà vì đất nước họ có thể làm tất cả nếu quốc gia họ cần. Điều đó được thể hiện rõ trong các cuộc chiến tranh với thực dân, phát xít khi chính chủ nghĩa dân tộc là thứ để tạo ra sức mạnh tổng hợp cho quốc gia đất nước họ. Và hiện nay, với những hành động phi pháp của mình tại biển Đông, Trung Quốc phải hiểu rằng chính lòng dân mới là yếu tố quyết định tất cả đến tham vọng của họ tại biển Đông, nếu người dân đồng thuận chấp nhận thì hành động của họ sẽ được suôn sẻ và càng mạnh mẽ hơn. Nên việc luyện tập quân sự cho ngư dân, đưa họ vào khai thác thủy sản ở những vùng biển mà họ tuyên bố chủ quyền chính là cái cớ không thể tốt hơn để họ có những lí do chính đáng nhận được sự đồng thuận của người dân họ.

Dùng lá chắn cản chân quân sự Mỹ

Với những gì tuyên bố, Mỹ đang ngày càng thể hiện nhiều hành động quân sự mang tính thực tế hơn khi điều tàu và máy bay quân sự  hiện diện tại biển Đông. Theo thông tin, thì có thể Mỹ sẽ điều tàu quân sự và tàu sân bay hiện diện tại biển Đông để hạn chế và răn đe các hành động phi pháp của TQ tại đây. Tuy nhiên, TQ hiểu rằng lực lượng quân sự hai bên không thể chạm trán và xung đột, bởi đó sẽ là thiệt thòi khi sức mạnh hải quân của TQ vẫn còn kém xa những gì mà hải quân Mĩ đang có. Và chính công việc cản trở và ngăn chặn các tàu hải quân của Mỹ sẽ được TQ giải quyết bằng chính ngư dân của mình. Bởi, một chi phí để điều tàu quân sự của mình hiện diện khắp vùng biển rộng lớn là một chi phí không hề nhỏ đối với TQ nhưng với ngư dân thì lại khác, sự hiện diện của họ trên biển là thường xuyên. Nhìn nhận rõ được điều này nên, TQ đang sử dụng chiêu bài “pressing” toàn vùng biển để cản trở, bám sát những hành động quân sự của Mỹ, tạo điều kiện cho họ có những điều kiện để thực hiện những hành vi của mình.

Ảnh: Tàu cá Trung Quốc (trái) hung hăng lao mũi vào tàu cá Việt Nam ở ngư trường Hoàng Sa, tháng 6.2014 (Nguồn: Internet)

“Miếng mồi” tạo cớ để giải quyết xung đột

Cả Mỹ và TQ hiểu rằng, một hành động xung đột quân sự là nên tránh khỏi và bất lợi sẽ thuộc về TQ bởi sự lên án của cộng đồng quốc tế đối với những hành vi của họ. Tuy nhiên, nếu lấy cớ bảo vệ ngư dân, giải quyết xung đột vì chính nhân dân của nước họ thì lại có cái cớ không gì có thể “hợp pháp” hơn cho những hành vi hiện nay của họ. Do vậy, với ngư dân của TQ tại biển Đông thì chúng ta phải chắc chắn một điều rằng Mỹ sẽ không thể có hành động cứng rắn đối với ngư dân của họ, bởi họ hiểu đó chính là “ngòi nổ” để TQ có cái cớ hợp pháp nhất để nhảy vào và mượn cớ giải quyết tất cả.

Đe dọa các tàu cá ngư dân khác, khẳng định chủ quyền lãnh thổ

Khi tàu quân sự xung đột với tàu của ngư dân các quốc gia khác như VN, Phil,… sẽ là những bằng chứng chống lại TQ tại tòa án quốc tế, nhưng nếu xung đột đó chính là giữ các tàu ngư dân với nhau thì sẽ không có bất lợi gì đối với TQ. Một hành vi bạo lực giữa những ngư dân với nhau sẽ  là cách giải quyết của hai quốc gia chứ không thể là vấn đề để quốc tế can thiệp và nhảy vào. Và chính TQ đã và đang mong chờ điều đó. Tuy nhiên, mục đích cuối cung của TQ nhằm tác động và khẳng định trong tiềm thức người dân TQ đây chính là vùng biển thuộc chủ quyền lãnh thổ của họ mà không ai có quyền xâm phạm.

VN sẽ phải làm gì?

Có thể nói, để đạt được những mục đích của mình thì anh bạn láng giềng của chúng ta đang không trừ bất kì một thủ đoạn nào, cho dù đó là những thủ đoạn bẩn thỉu nhất. Nhưng với lần này, con bài “ngư dân” lại là một vấn đề không hề đơn giản như chúng ta nghĩ. Thực tế trong những năm gần đây, những hành vi xấc xược của ngư dân TQ đã và đang gây bao nhiêu khó khăn cho công tác bảo vệ chủ quyền của chúng ta, thậm chí có lúc trắng trợn hơn là ngư dân của họ làm ngơ trước những lời cảnh báo của chúng ta và chống đối lại lực lượng thực thi pháp luật trên biển của ta.

Do đó, chúng ta phải cần lắm sự tăng cường của lực lượng thực thi pháp luật trên biển, sự đầu tư trang thiết bị để bảo vệ ngư dân và chủ quyền quốc gia là một việc làm tất yếu của chúng ta trong thời gian tới. Bên cạnh đó, chúng ta cần trang bị cho ngư dân những kiến thức quân sự để ứng phó kịp thời với những diễn biến phức tạp của tình hình. Một hệ thống giải pháp vừa cứng rắn, mềm dẻo và khôn ngoan chính là điều chúng ta cần làm được khi âm mưu của anh bạn láng giềng của chúng ta là một âm mưu hoàn chỉnh, có lộ trình và mục đích sâu xa nhằm giăng bẫy chúng ta.

Hiểu minh