Nếu ai đó theo dõi sẽ hay
biết: Càng thời gian về sau, khi mà tuổi tác ngày càng cao đi thì nhà văn
Nguyên Ngọc càng bộc lộ những sự thay đổi trong suy nghĩ và lập trường. Đi kèm
với đó là vị lão nhà văn của những Rừng Xà Nu, Đất nước đứng lên tham gia nhiều
hơn những hoạt động của đám xã hội dân sự, hoà chung hơn với đám dân chủ đủ các
thứ hạng…
Xung quanh chuyện này, đã
có người nói rằng, nhà văn đáng kính của chúng ta đã bị đám đồng đảng, những kẻ
vẫn sát cánh bên ông lôi kéo và làm cho ông chuyển màu. Và cho tới bài trả lời
phóng vấn mới đây với Đài RFI về sự kiện bức tường Berlin sụp đổ vào năm 1989
hôm 10/11/2019 ông đã không ngần ngại tấn công trực diện vào Đảng cộng sản và sẵn
sàng xét lại những gì thuộc về chính đảng lãnh đạo duy nhất này tại Việt Nam.
Nhà
văn Nguyên Ngọc (Nguồn: FB)
Theo đó, đề cập tới chuyện
đổi mới được Đảng cộng sản VN khởi xướng, lãnh đạo năm 1986, trước 3 năm sự kiện
bức tường Berlin sụp đổ vào năm 1989 hôm 10/11/2019, ông đã cho rằng, đó là vấn
đề tất yếu, tự thân từ người dân hơn là động thái, nỗ lực của Đảng cộng sản: “Lâu nay tôi vẫn thường nói thế này. Cái
1986, cái (mốc) mà Việt Nam gọi là ''Đổi mới'', tức là cái đảng Cộng Sản Việt
Nam cởi trói cho xã hội, theo tôi không phải như vậy. Thực ra, nó đã bí bức đến
cái mức mà người ta tự phá trói người ta đi ra. Với các tác động của sự sụp đổ
của Liên Xô, của việc Bức tường Berlin sụp đổ, người ta càng cảm thấy không thể
sống trong một cơ chế như thế nữa. Vào cái năm đó, tôi bảo là không có sự cởi
trói đâu ! Không có chuyện cởi trói cho Dân đâu ! Mà là Dân tự phá trói, người
ta đi ra. Trước hết là trong đời sống, trong nông nghiệp, rồi đến trong xã hội,
trong văn học nghệ thuật, đời sống tinh thần cũng thế… Nhưng ở Việt Nam lại có
một chỗ khác, như điều mà tôi nói vừa nãy : cái ''cộng sản'' nó lẫn lộn vào
trong chủ nghĩa yêu nước. Còn một điều này nữa : Trong thực tế, những người cộng
sản đầu tiên người ta cũng xuất phát từ chủ nghĩa yêu nước, người ta đi mượn một
hệ thống lý thuyết để mong giải phóng dân tộc".
Rồi từ tâm thế của một
người đang xét lại lịch sử, quá khứ và phủ nhận vai trò của Đảng cộng sản, thay
vì tìm kiếm những giải pháp có tính nội lực, phát huy những sức mạnh tiềm tàng
từ dân tộc, thì nhà văn lại hướng tới phương tây như thể đó là cứu cánh nhân
sinh cho VN ở thời buổi hiện nay: "Con
đường phát triển duy nhất là phải hướng về phương Tây. Phải trở nên văn minh. Sở
dĩ Việt Nam mà bị nô lệ là vì Việt Nam quá ư lạc hậu so với đối thủ của mình.
Muốn thoát ra khỏi tình trạng thê thảm đó, thì phải hướng về nền văn minh của
phương Tây.”
Với chỉ riêng hai điều được
gợi nhắc trong câu chuyện chúng ta sẽ thấy rất rõ thực tế, ông gần như đạp đổ mọi
thứ. Ông là người đã từng nêu cao ý thức dân tộc trong tác phẩm Đất nước đứng
lên, Rừng xà nu của mình; ông cũng khẳng định tính đảng trong những tác phẩm của
mình, kể cả thời điểm đất nước đổi mới… nhưng cũng chính ông với cái nhìn lệch
lạc, đã đạp đổ tất thảy không tiếc thương.
Đây cũng là dấu mốc gợi
nhắc, khẳng định rằng, ông đã đứng ở phía bên kia chiến tuyến với những người đồng
chí, đồng đội xưa cũ của mình. Là dấu chấm hết cho những nỗ lực để ông quay lại
với con người xưa cũ trước đây… và để lại những sự tiếc nuối ở những con người
đã từng đặt niềm tin vào ông…
Và tin chắc sau chuyện
này, nếu có ai đó nghe ông nói những điều tương tự thì cũng đừng vì thế mà bất
ngờ. Bởi một khi ông đã rũ bỏ quá khứ đến thế thì không có gì là không thể nữa!
TRÙNG
DƯƠNG
