“Hôm nay, ngày 7/10/2020  là ngày thứ 2 và cũng là phiên cuối cùng diễn ra cuộc Đối thoại Nhân quyền Việt Nam- Hoa Kỳ.  Nhưng 23:30’ tối qua, ngày 6/10/2020, côn an cộng sản đã bắt nhà báo Phạm Đoan Trang- một nhà hoạt động nhân quyền nổi tiếng tại Việt Nam.  Trang bị bắt tại một nhà trọ ở Sài Gòn. Hành động của phía Việt Nam đã thêm một lần nữa là câu trả lời rõ ràng với quốc tế, cụ thể ở đây là Hoa Kỳ về thái độ của nhà nước này trong vấn đề nhân quyền. Nói một cách thẳng thắn và thô thiển là “Nhân quyền ccc”.

Đó là những dòng đầu tiên được Phạm Thanh Nghiên (Tp Hồ Chí Minh), một người được biết đến có mối quan hệ khá gần gũi với Phạm Đoan Trang thời điểm chưa bị bắt trong bài “NHÀ BÁO PHẠM ĐOAN TRANG BỊ BẮT ĐÚNG THỜI ĐIỂM DIỄN RA CUỘC ĐỐI THOẠI NHÂN QUYỀN VIỆT- MỸ”.

Ý tứ của vấn đề được viết ra khá rõ ràng và nó cơ hồ đã thể hiện được nhiều thứ. Song, xem chừng đó chỉ là những luận điệu có tính luận suy, đơm đặt hơn là sự thật. Và trong tương quan về sự việc thiết nghĩ chúng ta cần có một sự nhìn nhận thực sự sòng phẳng về những điều đang diễn ra xung quanh câu hỏi: Vụ bắt giữ Đoan Trang là một vụ việc vi phạm pháp luật đơn thuần hay đó là vấn đề nhân quyền, vi phạm nhân quyền? Trả lời được câu hỏi này đồng nghĩa chúng ta đã làm rõ và đó cũng là một sự đối đáp sòng phẳng với vấn đề được nhiều nhà dân chủ nói ra sau sự việc vừa qua!

Phạm Thanh Nghiên bên cạnh Phạm Đoan Trang khi Trang đến TP Hồ Chí Minh (Nguồn: Phạm Thanh Nghiên)

Xung quanh vấn đề này nên chăng nên và cần bắt đầu bởi một thực tế và điều đó cũng được Phạm Thanh Nghiên nói đến trong bài viết: “Trong nhiều lần tâm sự, tôi và Phạm  Đoan Trang đều đề cập đến chuyện cô ấy sẽ bị bắt. Vấn đề là vào thời điểm nào mà thôi. Trang luôn tỏ ra bình thản. Điều lo lắng lớn nhất (tất nhiên) là về mẹ cô ấy. Bà cụ đã 80 tuổi và xa con suốt 3 năm nay. “Tôi chưa tù mà đã lấy của mẹ tôi những 3 năm rồi, ông ạ”.  Trang nói về khoảng thời gian 3 năm, từ 2017 khi cô phải rời ngôi nhà của mình ở Hà Nội để vào Sài Gòn “lánh nạn”. Cô tâm sự với tôi, vẻ day dứt và khổ sở”.

Nghĩa là nó chưa thực sự rõ nét nhưng trước thời điểm bị bắt Phạm Đoan Trang đã ít nhiều dự cảm về những điều sắp diễn ra với mình. Đương nhiên, vấn đề này ngoài vấn đề dự cảm hay linh tính như chúng ta vẫn hay nói thì có lẽ xuất phát từ những hành vi của chính Trang trong mối tương quan nhìn nhận của chính ả. Ả nhận thức được hành vi của chính mình và điều đó khiến Đoan Trang có những linh tính không mấy lành lặn và hay ho!

Còn về hành vi thực tế thì sẽ không cần phải kỳ công gì đó chúng ta vẫn sẽ nhận biết được điều này. Và xin thưa rằng, trước thời điểm bị bắt chính thức vừa qua thì trong một số động thái có tính “giáo dục” đối với Trang, giới thực thi pháp luật nhà nước tại Hà Nội đã nhiều lần làm việc với Trang. Đương nhiên, trong những cuộc làm việc đó, họ sẽ lật bài ngửa với Trang sau những hành vi đã qua, có chứng cứ, tài liệu ghi lại.

Những căn cứ được nêu lên trong quá trình bắt giữ được báo giới phản ánh cũng đã cho thấy rất rõ điều đó.

Và như thế tất cả những gì đã, đang diễn ra cho thấy: Việc cơ quan công an Tp Hà Nội bắt giữ Đoan Trang vì ả vi phạm pháp luật có hệ thống, trong 1 thời gian dài. Vấn đề nhân quyền hay việc nói rằng, VN đã bất chấp Đối thoại nhân quyền Việt – Mỹ đang diễn ra để bắt giữ Đoan Trang hoàn toàn không có cơ sở, thể hiện một cái nhìn lệch lạc, thiên kiến. Bởi lẽ, làm như thế hoặc Việt Nam không bất chấp và liều lĩnh đến thế và không khác gì đối chọi với thế giới tiến bộ. Hãy đừng suy diễn, mà phải sòng phẳng với những gì diễn ra trên thực tế là thông điệp mà chắc chắn giới thực thi pháp luật VN nói đến sau những câu chuyện kiểu thế này!

PHƯƠNG NAM

 

Mặc dù ai cũng biết VOICE là tổ chức trực thuộc và là ngoại vi của Việt Tân song không phải VOICE mà Việt Tân mới là chủ thể lên tiếng rầm rộ nhất sau chuyện Đoan Trang bị bắt. Điều đó đã ít nhiều gợi mở cho chúng ta biết và hiểu rõ hơn về mối quan hệ kiểu bắc cầu, được VOICE thiết lập và trung gian cầu nối này!

Tuy vậy, xem chừng đấy không còn là điều khiến chúng ta phải bận tâm hay cố đi tìm lời giải! Điều bận tâm nhất giờ đây là tại sao Việt Tân lại la lối thảm thiết như thế về Trang, cố công tìm, đăng tải về những sự lên tiếng yêu cầu trả tự do cho Trang từ các tổ chức khác. Trong khi trước đó có nhiều kẻ như Trang, thậm chí có kẻ là thành viên cứng của VOICE hẳn hoi vẫn không được dành sự ưu ái đó.

Một tút của Việt Tân về Phạm Đoan Trang (nguồn: Fb)

Để đi đến làm rõ điều này có không ít các bài viết của các trang đã đề cập, song phần đa trong đó là suy luận và không có nhiều hạt nhân đủ sức thuyết phục.

Xung quanh vấn đề này nên chăng cần xuất phát từ một thực tế, đó là làng dân chủ Việt đang ở giai đoạn thoái trào và có quá ít những hạt nhân. Phần đa trong đó đã hoặc bị bỏ tù, hoặc đã được sang định cư một quốc gia phương tây nào đó như một phần thưởng họ được lãnh nhận sau tất cả.

Tình trạng đó khiến cho làng dân chủ Việt thiếu đi những thủ lĩnh thực thụ. Trong khi những kẻ có tuổi, có quá trình chống đối hơn cả đang tỏ ra nhút nhát, vừa hoạt động vừa sợ bị bắt nên cầm chừng; số khác thì khôn manh quá nên hoạt động không có nhiều dấu ấn… Phải kể đến những cái tên như Nguyễn Quang A, Nguyễn Lân Thắng!

Trong bối cảnh đó dù là nữ nhi tầm thường, không có gia đình riêng song Đoan Trang với sự xông xáo đến khó tin của mình (có tin Trang dựa hơi đám dân biểu cực đoan Mỹ, phương Tây nên hoạt động mà không sợ bị bắt) vô tình được đám bên ngoài quan tâm. Sự động viên về tinh thần lẫn vật chất khiến Trang nhanh chóng xác lập được vị trí và được xem là “thủ lĩnh” gì đó, nhất là sau những cái tên như Nguyễn Văn Đài xộ khám và sang định cư tại Đức.

Lẽ vì thế nên xuất phát từ vai trò của Trang và chuyện Việt Tân đã đầu tư khá lớn vào Trang, nay Trang xộ khám chúng đã tỏ ra tiếc nuối và cố công cố đấm ăn xôi để cứu ả.

Đó có thể là động cơ hoàn hảo và dễ hiểu nhất cho cái sự ưu ái có phần điên loạn và rầm rộ như thế của Việt Tân. Vậy nhưng như nhiều trang đã đề cập, Giới chức thực thi pháp luật VN một khi đã đi đến quyết định bắt, xử lý hình sự đối với Trang chắc chắn họ đã có sự tính toán và xin thưa là có thừa quyết tâm để làm đến cùng mọi việc. Do đó, nếu Việt Tân muốn dựa vào những động thái như thế hòng cứu rỗi Trang ra khỏi vũng lầy của pháp luật thì xem chừng là chuyện hoang đường, khó diễn ra!

PHƯƠNG NAM

 

Như nhiều trang đã đưa tin, ngày 7/10/2020, Cơ quan An ninh điều tra Công an thành phố Hà Nội đã chủ trì phối hợp với một số đơn vị nghiệp vụ của Bộ Công an và Công an Thành phố Hồ Chí Minh thi hành Lệnh bắt bị can để tạm giam, khám xét khẩn cấp đối với bị can Phạm Thị Đoan Trang tại địa chỉ phòng 6 – lầu 1 – 372/36 đường Cách mạng tháng Tám, phường 10, quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh về tội “Tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”.

Ngay sau khi thông tin được công bố không ít người đã tỏ rõ sự bất ngờ. Trong đó bất ngờ hơn cả chính là những nhà dân chủ, những kẻ đồng hành với Trang, ủng hộ Trang bấy lâu nay. Lí do đơn giản chỉ vì Trang hoạt động mạnh trong 1 thời gian dài, thậm chí hết sức công khai nhưng vẫn không ai động tới.

Chân dung Phạm Đoan Trang (Nguồn: FB)

Và nay, khi mà nhiều người đang nghĩ rằng, Trang với cách thức hoạt động khôn khéo khiến cơ quan công an không có cớ để sờ tới hoặc lo ngại việc bắt Trang sẽ bị chính giới, các tổ chức bên ngoài gây sức ép gì đó… thì Trang lại bị bắt! Điều đó vì thế đã làm toang mọi thứ và cơ hồ nó đang cho thấy khá nhiều điều bên lề!

Đầu tiên Trang bị bắt, chứng tỏ rằng, không phải những tháng ngày qua, với những hoạt động của mình, Trang đã được chú ý đặc biệt; họ (cơ quan công an) không động tới Trang đơn giản thời điểm đó chưa thích hợp và chưa cần có những chế tài nghiêm khắc đối với Trang. Trong một chừng mực nào đó, họ đang hướng tới việc để nhận thức được hành vi của mình và thay đổi để tránh những bản án nghiêm khắc của pháp luật!

Và khi mà mọi thứ đã kết thúc, hết giới hạn cho phép thì việc bắ, xử lý đã được tính tới. Riêng với điều này cho thấy rằng: Đối với những kẻ chống đối chế độ, nhà nước chúng sẽ không có cái kết đẹp chừng nào họ không hiểu và nhận ra được chính mình cần gì, nên làm gì! Ngoan cố, hống hách và không biết đâu là điểm dừng sẽ không có cái kết đẹp!

Việc Đoan Trang bị bắt vì thế là lời cảnh tỉnh cho bất cứ ai sống theo cái “lí tưởng” mà ả đã sống để đến nông nổi hôm nay!

Vấn đề thứ hai được chứng tỏ sau chuyện này chính là thái độ kiên quyết của giới thực thi pháp luật đối với những kẻ chống đối nhà nước. Đoan Trang, như loan báo của cộng đồng mạng được dư luận quan tâm khá sát sao; Trang cũng là người được cơ quan ngoại giao các nước như Mỹ, Canada… mời gặp trực tiếp trong các lần viếng thăm Việt Nam. Chính những điều này khiến Đoan Trang dựa hơi và có nhiều hoạt động theo hướng công khai, thách thức như bấy lâu nay! Thế nhưng, những “lợi thế” đó của Đoan Trang không đảm bảo cho ả được đứng ngoài vòng pháp luật một cách dài lâu, mà có chăng chỉ là tạm thời.

Từ vấn đề được chỉ ra, chắc chắn tới đây giới chức, các tổ chức nhân quyền, đội lốt nhân quyền sẽ lên tiếng về trường hợp Đoan Trang. Họ sẽ không tiếc lời đề ca ngợi ĐOan Trang, gây sức ép để VN trả tự do cho Trang. Thậm chí họ cũng sẽ hứa hẹn, bảo hộ để Trang ra nước ngoài sinh sống… Song, đó có vẻ như là vấn đề của tương lai và chuyện ứng xử sau. Rằng chúng ta có thể “nhân nhượng” ở một góc độ nào đó nhưng pháp luật luôn cần được thực thi một cách đầy đủ, khách quan và trung thực nhất!

Những kẻ như Nguyễn Lân Thắng, Lê Dũng Vova… cũng nên biết sợ đi là vừa sau khi ĐOan Trang bị bắt!

PHƯƠNG NAM