Thời gian qua, trên các phương tiện truyền thông đại chúng, rất nhiều
thông tin phản ánh tình hình người Trung Quốc (TQ) có mặt rất nhiều ở miền
Trung, trong đó, chủ yếu là ở Đà Nẵng và Hội An (Quảng Nam). Gần đây nhất, báo
chí lại nhan nhản thông tin liên quan đến một vị khách có quốc tịch TQ đã có
những hành động khiếm nhã, quá trớn với một phụ nữ bán hàng rong trên đường phố
Đà Nẵng; thông tin về một hướng dẫn viên du lịch chui của TQ đã xuyên tạc, bịa
đặt về lịch sử Việt Nam…Những thông tin trên, cùng với tâm lý đám đông trước
đó, có cái nhìn không mấy thiện cảm về người TQ, càng đẩy mạnh sự bức xúc trong
nhân dân lên cao.
Tuy nhiên, qua những vụ việc trên, có một số vấn đề đưa ra để bàn luận,
bởi, những vụ việc trên không thể vì tiểu cục mà ảnh hưởng tới đại cục được. Cần
phải khẳng định rằng, khách du lịch TQ hay các du khách đến từ bất cứ quốc gia
nào đi chăng nữa (với mục đích tích cực) cũng đều mang đến lợi ích cho ngành du
lịch địa phương nói riêng và ngành du lịch quốc gia nói chung. Vì vậy, dù bất
cứ lý do nào, không nên dùng cảm xúc của mình ra để áp đặt, phán xét, đặc biệt
không nên có những hành động như tẩy chay hay kỳ thị với du khách TQ.
Bản thân mỗi khách du lịch VN khi đến du lịch các quốc gia khác, cũng
đang tồn tại nhiều tiêu cực. Những thông tin như người VN ăn cắp đồ siêu thị,
đưa hàng cấm lên máy bay, đánh nhau nơi công cộng, bị cơ quan chức năng nước sở
tại xử phạt vì những hành vi trên…không thiếu trên báo chí. Người ta thường nói
“một con sâu làm rầu nồi canh”, đó là những con số thiểu số nhưng lại làm ảnh
hướng rất lớn tới hình ảnh, phẩm chất con người của quốc gia đó. Cũng như mấy
trường hợp du khách TQ tại miền Trung, nó khiến cho đại đa số người dân VN vốn
lẽ tâm lý đám đông không thiện cảm với người TQ, khi biết đến những hành vi của
những trường hợp trên, dễ dàng quy chụp cho toàn bộ người TQ đều có hành vi
tương tự như vậy… Nói như vậy, không phải bao che hay nguỵ biện cho hành động
thiếu văn hoá của du khách TQ trong trường hợp với một phụ nữ bán hàng rong tại
Đà Nẵng vừa qua mà ở đây, qua bài viết này, phân tích khách quan những vấn đề
liên quan để tìm ra giải pháp thích hợp.

Ảnh và chú thích ảnh: Hành động thiếu
văn hoá, đùa cợt của du khách TQ đối với một phụ nữ bán chuối rong trên đường
Phan Châu Trinh (Đà Nẵng) vào sáng 4/7 vừa qua (Nguồn: báo CAND)
Nếu người dân VN chúng ta chỉ vì cảm xúc nhất thời,
chạy theo đám đông mà “tẩy chay”
khách TQ một cách cực đoan thì ở những quốc gia mà 1 vài trường hợp người VN có
những hành vi như trộm cắp, đánh nhau…, họ cũng cực đoan, tẩy chay toàn bộ du
khách VN sang nước họ, liệu chúng ta có phục? Hãy đặt địa vị của mình vào họ,
chúng ta sẽ dễ dàng có một lời giải dễ hiểu nhất cho chính mình. Chưa kể, hàng
năm, du khách VN sang TQ du lịch không phải là con số ít, con số đó cũng đóng
góp một phần doanh thu cho ngành du lịch TQ. Vậy, tại sao phía VN lại phải cực
đoan đánh mất lợi ích lớn từ doanh thu du lịch này từ phía TQ mang lại?
Mỗi năm, ngành du lịch, văn hoá VN bỏ ra số tiền lớn để quảng bá du lịch,
các điểm đến, các danh lam thắng cảnh…thu hút khách du lịch đến từ mọi miền
trong cả nước cũng như quốc tế… Không chỉ ở VN, mà hầu như tất cả các quốc gia
trên thế giới đều chi mạnh tay cho việc quảng bá du lịch, đưa lại doanh thu cho
quốc gia. Nói đi thì phải nói có lại, trước khi lên án, trách cứ những du khách
TQ hay bất cứ quốc gia nào thì cũng phải nhìn lại cách quản lý du lịch của VN
ta hiện nay. Hiện nay, với thời đại công nghệ, mỗi người đều dễ dàng sở hữu cho
mình một chiếc điện thoại thông minh nên mỗi khi đi du lịch, du khách sau khi “tự sướng” và check in lên mạng xã hội
(facebook, twiter…) địa điểm du lịch mà mình đang hưởng thụ, ngay lập tức có
rất nhiều bạn bè tương tác biết được địa điểm đó thuộc quốc gia nào, nó hấp dẫn
ra làm sao…Và đây là một trong những cách quảng bá du lịch “hữu xạ tự thiên hương”, không cần quảng
bá rầm rộ mà tự khách du lịch trải nghiệm và chia sẻ cho mọi người trên mạng xã
hội.
Câu hỏi đặt ra là: Tại sao hướng dẫn viên du lịch tiếng Trung ở Đà Nẵng
nói riêng và nhiều tỉnh, thành miền Trung nói chung chủ yếu là người TQ? Và dĩ
nhiên, ở đây, họ hoạt động chui, không có giấy phép hành nghề. Trong khi đó,
hướng dẫn viên tiếng Trung là người Việt Nam đang quá yếu về năng lực và đang
thiếu về số lượng. Nó tỉ lệ nghịch với lượng khách du lịch đến từ TQ đổ vào
miền Trung, VN ngày càng đông. Ngoài ra,
hiện nay, tại VN, các trường CĐ, ĐH có các ngành đào tạo sinh viên chuyên về
tiếng Trung không nhiều, sau khi ra trường chỉ có số ít sinh viên có thể tự tin
giao tiếp bằng tiếng Trung. Điều này dẫn tới hệ quả tất yếu của nó, đó là các
hãng lữ hành quốc tế dù muốn hay không thì để đáp ứng nhu cầu kinh doanh, họ
bắt buộc phải chọn người TQ làm hướng dẫn viên du lịch cho họ. Không chỉ tiếng
Trung, những tiếng như Thái Lan, Hàn Quốc…cũng đang khan hiếm các hướng dẫn
viên du lịch chuyên nghiệp.
Nhìn nhận khách quan hơn, cơ quan quản lý Nhà nước hiện nay chưa có một
chiến lược quản lý và phát triển du lịch một cách bài bản, khoa học dẫn đến
tình trạng "nóng đâu phủi đó".
Đó cũng là hệ quả của tư duy “tiểu nông” đã ăn sâu vào người Việt từ bao đời
nay. Vì vậy, điều cốt yếu, căn bản ở đây không phải là cố “vạch lá tìm sâu” để
xem lỗi do bên nào mà quan trọng nhất là sự vào cuộc đồng nhất giữa phương tiện
truyền thông đại chúng và các cơ quan quản lý Nhà nước phải chung tay, tìm ra
căn nguyên của vấn đề và tìm ra giải pháp để quản lý phù hợp. Muốn quản lý tốt
và bền, dài lâu thì thiết nghĩ, các cơ quan quản lý và các địa phương phải cùng
bàn bạc, thống nhất để xây dựng một chiến lược khoa học, chủ động về quản lý và
phát triển du khách, thay vì cứ xách cặp bị động xử lý những vụ việc mà báo chí
phản ánh. Bởi lẽ, với chức năng quản lý thì cơ quan quản lý phải luôn chủ động,
đi trước mọi vấn đề, phòng trừ các trường hợp xấu, rủi ro xảy ra, chứ không
phải là “chạy theo” để giải quyết vấn
đề khi nó xảy ra.
Có một số ý kiến lo sợ “tư tưởng
Đại Hán” mà đâm ra có những hành động cực đoan không cần thiết. Như thế, nó
không những không có lợi cho quốc gia, cho dân tộc VN mình mà thậm chí còn gây
hại. Đừng lầm tưởng rằng, hành động tẩy chay khách TQ là “yêu nước”, “yêu dân tộc” mà trái ngược lại hoàn toàn, đó là những
hành động cản trở sự phát triển của đất nước, tạo hình ảnh xấu trước bạn bè
quốc tế…Hãy tỉnh táo trước mọi vấn đề, không phải vì cảm xúc nhất thời, tâm lý
đám đông mà góp phần đẩy đất nước, dân tộc ngày càng đi xuống, mất hình ảnh
trước các quốc gia khác. Một Việt Nam thân thiện, mến khách, nhiều danh lam
thắng cảnh, được Unesco công nhận là di sản văn hoá thế giới…luôn thu hút khách
du lịch đến từ mọi quốc gia trên thế giới – đó là những gì VN đã, đang và sẽ
luôn xây dựng, quảng bá du lịch, đưa về nguồn lợi cho đất nước.
TRÙNG DƯƠNG