Từ facebook cá nhân, mới đây ts Nguyễn Xuân Diện (Viện Hán nôm VN) đã trình làng về một phát biểu được cho là kinh điển và khá thú vị xung quanh câu đối được khắc trên cổng thôn Hoành, xã Đồng Tâm, Hà Nội. Phát hiện cũng diễn ra chỉ sau một thời gian ngắn kết thúc phiên toà phúc thẩm vụ án Giết người và chống người thi hành công vụ xảy ra tại xã Đồng Tâm cách đây hơn 1 năm.
Phát hiện của Ts Nguyễn Xuân Diện về
hai câu đối tại cổng thôn Hoành, xã Đồng Tâm (Nguồn: Fb)
Xin được trích nguyên
văn để những ai quan tâm cùng theo dõi:
“Câu đối ở chính cổng, chữ Hán:
橫
村 關
铁 三
關 氣
聚 逢
天 祿
同
心 提
高 百
戶 風
和 迓
地 財
Phiên
âm:
Hoành
thôn quan thiết, tam quan khí tụ, phùng Thiên lộc
Đồng
Tâm đề cao, bách hộ phong hòa, nhạ Địa tài.
Tạm
dịch nghĩa:
LÀNG
HOÀNH khóa vững, tụ khí tam quan, đón lộc Trời,
ĐỒNG
TÂM đề cao, giàu có muôn nhà, rước lộc Đất.
Câu
đối bên ngoài, chữ Nôm:
摺
妙 外
槓 車
戈 吏
扽
入 𥪝 廊
客 細
𨆢
DẬP
DÌU NGOÀI CỔNG, XE QUA LẠI
DỒN
DẬP TRONG LÀNG KHÁCH TỚI LUI.
Và như đã khẳng định ở
trên, dù ý đồ lẫn văn phạm mà ts Diện sử dụng trong phát hiện của mình không mấy
tích cực, thậm chí hết sức xấc láo và xuyên tạc nhưng chúng ta phải ghi công của
vị ts đang công tác tại Viện Hán nôm VN trong chuyện này.
Ở đây, bỏ qua những “dẫn
dắt khốn nạn” được ông Ts này nói sau đó, chúng ta có thể hiểu ra những ý nghĩa
hết sức tích mà tiên nhân của làng Hoành, xã Đồng Tâm đã gửi gắm trong 2 câu đối
(Hán và Nôm) nói trên.
Ở câu đối chữ Hán ở cổng
chính: “LÀNG HOÀNH khóa vững, tụ khí tam
quan, đón lộc Trời/ĐỒNG TÂM đề cao, giàu có muôn nhà, rước lộc Đất” được hiểu
là tiền nhân thôn Hoành đang ngợi ca cái
địa thế, địa dư, thế đất đẹp mà Làng (Hoành) đang tồn tại, đứng chân. Và cũng
theo tiền nhân bao đời của thôn Hoành, với lợi thế đó chỉ cần người dân nơi đây
đồng tâm, đoàn kết, cùng chí hướng, tu chí làm ăn thì sẽ giàu có muôn đời. “Rước
lộc đất” được nói đến chỉ là một cách ám chỉ về sự giàu có, hoàn toàn không nói
đến chuyện “đất cát” như suy diễn của Ts Nguyễn Xuân Diện (ts Diện đang cố tình
biến một câu đối Hán thành một câu đối Nôm là thế!).
Ở câu đối chữ Nôm: “DẬP DÌU NGOÀI CỔNG, XE QUA LẠI/DỒN DẬP TRONG
LÀNG KHÁCH TỚI LUI”. Với câu đối này, chúng ta cần thấy rằng, như ý nghĩa
thường thấy của những câu đối – đó là phản ánh những ước ao, mong ước tốt đẹp về
những điều đang hướng đến. Và với ý nghĩa đó, có thể nói thông qua câu đối này,
tiền nhân thôn Hoành đang hướng đến sự đông vui, an yên đến với những người dân
nơi đây. Là ao ước làng sẽ thành phố, sẽ phát triển đàng hoàng hơn, to đẹp hơn. Và đương nhiên, nó không hướng đến những
ý nghĩa quái đản như Ts Nguyễn Xuân Diện chỉ ra.
Như thế, với những
thông tin về hai câu đối nói trên và đối chiếu với thực tại mới hay: Hậu thế của
thôn Hoành đã làm những cái điều ngược lại với mong ước, răn dạy của tiền nhân.
Và trên thực tế họ đã phải trả những cái giá đắt. Hi vọng rằng, qua những ngày
tháng ảm đảm vừa qua, với hào khí của tiền nhân, với sự tốt đẹp về mặt địa dư
và tinh thần dám vượt lên chính mình, người thôn Hoành sẽ đứng dậy làm lại, xứng
đáng với sự kỳ vọng như hai câu đối nơi cổng làng!
Và với ý nghĩa này,
chúng ta nên biết ơn Ts Nguyễn Xuân Diện!
PHƯƠNG
NAM
