Là
nhà đài có hệ thống cơ sở, vệ tinh khắp thế giới và cũng đã từng bị nhiều nước
xử lý bởi nội dung và cách thức đưa tin. Không hiểu đây có phải lí do khiến VOA
tiếng Việt phải tự lớn lên từng ngày và tự trang bị cho mình những khả năng
thích ứng và kể cả việc bị lên án, bị xử lý. Và đó là lí do khiến họ còn tồn
tại.
Điều
được nói trên đây được thể hiện gần như sinh động trong bài viết có tên
"Tại sao Việt Nam tránh đưa tin Cuba từ bỏ chủ nghĩa cộng
sản?".
Giao
diện của VOA tiếng Việt (Nguồn: FB)
Vẫn
như thường lệ để trả lời cho những câu hỏi có tính gợi mở thế này từ cách đặt
câu hỏi cho tới việc lấy ý kiến của ai trích dẫn đều được đội ngũ phóng viên,
biên tập viên của nhà đài này quan tâm, trau chuốt từng chi tiết. Cho nên sẽ
không hề lạ khi một lần nữa Phạm Chí Dũng, người được giới thiệu là nhà báo độc
lập lại có tên và ý kiến được VOA sử dụng như một sự phản hồi đại diện cho
trong nước (VN) về chủ đề đang được hướng đến. Bởi lẽ, với một kẻ có vấn đề về
thái độ chính trị, lí tưởng và chán ghét chế độ đến cùng cực như Dũng thì dù có
thế nào thì gã cũng sẽ tìm ra điểm để công kích và hạ bệ chế độ hiện thời
tại Việt Nam, cho dù câu chuyện đó diễn ra ở Tây bán cầu và trải qua nửa vòng
trái đất mới tới.
Tuy
nhiên, điểm ấn tượng và cũng thể hiện được phần nào sự đầu tư về mặt trí tuệ
trong bài viết này của VOA lại được thể hiện ở cách đặt tên: "Tại
sao Việt Nam tránh đưa tin Cuba từ bỏ chủ nghĩa cộng sản?".
Theo
đó, theo lẽ thường và đó cũng là vấn đề nguyên tắc của bất cứ nền báo chí nào
đi nữa, báo chí - truyền thông nhà nước Việt Nam sẽ chẳng thể đưa tin hay họ sẽ
né tránh việc đưa tin nếu đúng là Cuba đã thay đổi, họ đã từ bỏ lí tưởng đi lên
chủ nghĩa xã hội và quay hướng về chủ nghĩa tư bản như trước đây. Chuyện ý thức
hệ dù không còn nặng nề như trước nhưng cũng không cho báo chí Việt Nam đề cập
tới điều này, bởi ngoài lí do sẽ tạo điều kiện cho những thành phần cực hữu lên
án, công kích chế độ, nhà nước, làm người dân suy giảm lòng tin vào chế độ thì
nếu thực hiện điều đó, nó không khác gì cá tát vào chính chế độ, nhà
nước.
VOA
hiểu và sử dụng cái lẽ thường tình đó và trong cách diễn đạt họ sẽ cố vin vào
và xác lập việc hiểu Cuba từ bỏ chủ nghĩa cộng sản như một cái cớ để diễn
đạt và hướng lái sự việc.
Và
với lối viết này nên khi một số nhà lí luận và những người hiểu sự việc chỉ ra
Cuba không hề thay đổi lí tưởng cách mạng và đó chẳng qua: "Việc Cuba
hay cả Việt Nam thay đổi mục tiêu phát triển đất nước trong bản hiến pháp mới
đang dự thảo và lấy ý kiến từ "xã hội Cộng sản" sang "xã hội
XHCN" không phải là họ đã phai nhạt lí tưởng; thấy chủ nghĩa cộng sản xa
vời, không phù hợp với thực tiễn cách mạng của nước mình. Mà chỉ đơn giản, do
nhận thức được tiềm lực của mình chưa thể tiến lên được chủ nghĩa cộng sản với
mục tiêu xã hôi cộng sản, chỉ có thể phấn đấu đạt được mục tiêu xây dựng xã hội
Xã hội chủ nghĩa nên những nhà lập pháp tại Cuba đã mạnh dạn điều chỉnh cho phù
hợp; để những ai - kể cả những thế lực thù địch thấy được dù kiên định mục tiêu
xây dựng xã hội cộng sản nhưng Cuba không hề viển vông - họ hiểu mình đang đứng
ở đâu và học thuyết của chủ nghĩa Mác - Lênin nói và diễn đạt như thế nào về
con đường đi lên chủ nghĩa - xã hội Cộng sản.
Hay nói cách khác, Cuba thay đổi mục tiêu xây dựng đất nước thời điểm hiện tại là xây dựng xã hội XHCN và khi nào mô hình xã hội XHCN hiện diện tại Cuba thì lúc đấy họ sẽ điều chỉnh hiện pháp và mục tiêu xây dựng xã hội cộng sản sẽ lại được hiện diện" (Theo Mõ Làng) thì cũng không ai dám lên án và chê trách hay có động thái xử lý họ (như cái cách mà giới chức Thái Lan từng xử lý đối với phóng viên của VOA trước đây).
Hay nói cách khác, Cuba thay đổi mục tiêu xây dựng đất nước thời điểm hiện tại là xây dựng xã hội XHCN và khi nào mô hình xã hội XHCN hiện diện tại Cuba thì lúc đấy họ sẽ điều chỉnh hiện pháp và mục tiêu xây dựng xã hội cộng sản sẽ lại được hiện diện" (Theo Mõ Làng) thì cũng không ai dám lên án và chê trách hay có động thái xử lý họ (như cái cách mà giới chức Thái Lan từng xử lý đối với phóng viên của VOA trước đây).
Hoặc
khi bị lên án thì VOA có thể thanh minh ngay rằng, đó đơn thuần là về mặt nhận
thức, họ nhận thức sai sự việc nên mới dẫn tới việc đặt vấn đề sai lệch. Đó là
chưa nói, với việc đảo ngược lại mệnh đề thì họ còn có công tuyên truyền cho
Việt Nam, nền báo chí Việt Nam đương đại. Rằng, báo chí VN sẽ không bao giờ đưa
tin nếu Cuba từ bỏ chủ nghĩa cộng sản như một sự dự báo có tính tất yếu.
Chỉ
ra những điều trên không phải để khen ngợi dành cho nhà đài có tư tưởng thù
địch với nhà nước và chế độ tại Việt Nam đương đại. Mà quan trọng hơn, để nói
rằng những nội dung thông tin được VOA đăng tải thực sự là con dao hai lưỡi và
hết sức nguy hiểm. Nếu tiếp cận đơn thuần mà không cảnh giác, suy xét thì vô
tình chúng ta đã mắc mưu chính nhà đài này và hình thành nên những điều không
có thật.
TRÙNG DƯƠNG